Nieelastyczność Zatrzasku

2013-10-28 08:16

 

Wielokrotnie pisałem już o sprawach lokalnych używając sformułowania „Zatrzask Lokalny”. Jest to swoista korona mezo-monopoli[1], wieńcząca ich tygiel obecny w każdej rzeczywistości społecznej (patrz ostatnio: „Paramount reality czy swampy trap”).

Zatrzask Lokalny – to ten rodzaj monopolu, który współtworzy Kulturę, w tym sensie każdy z nas ma z nim do czynienia. W języku praktyki codziennej Zatrzask oznacza, że wiemy „odruchowo”, z kim nie warto w okolicy zadzierać, z kim i co „załatwiać”, komu nie wchodzić w drogę i nie deptać po odciskach, dokąd udać się ze skargą, komu co i za co „się należy”, kto jest „lokalną ofiarą” którą każdy może bezkarnie uszczypnąć, którędy windować się ku karierze, kto z kim kiedy i na jakich warunkach się „skumał”, co jest elementem „tabu” a co koniecznie trzeba włączyć do swojego „repertuaru”, itd., itp.

Można sobie wyobrazić miasteczko zarządzane przez nieformalne „układziątko”, na które składa się dwóch zaangażowanych w „politykę” biznesmenów, proboszcz, sędzia, dyrektor liceum, ordynator w szpitalu, trzech radnych, dyrektor oddziału banku, prezes spółdzielni mieszkaniowej, szef komendy policji, „koncesjonowany” artysta, poseł wywodzący się „stąd”, prezes klubu sportowego, animator kultury. Kilkanaście osób. W tym gronie decydują się wszelkie „personalia” (Mirosław Karwat bardzo dawno temu nazwał to „karuzelą stanowisk”[2]), rozgrywane są interesy grupowe (gra mikro-monopolowa), przyjmowane „narracje” (czyli stanowiska i ich argumentacje w 10-15 sprawach medialnych), ustalane taktyki (np. kto z jakim ugrupowaniem się zada), planowane kariery (zastąpisz Franka w Radzie Nadzorczej). Łatwo to poznać nawet będąc „z zewnątrz”: współdecydent Zatrzasku sam podejmuje decyzję w codziennych sprawach „przychodzących”, zaś „człowiek zatrzasku” musi swoją decyzję skonsultować (potrzebuję czasu – powiada) albo od razu odsyła petenta do właściwego decydenta.

Takie Zatrzaski funkcjonują nie tylko w miasteczkach, wcale nie są wyznacznikiem prowincjonalizmu. Ich glebą są Budżety[3]. Gdziekolwiek efektem splotu instytucji jest Budżet – tam niewątpliwie „rozsiada się” na nim Zatrzask Lokalny[4]: miasta, dzielnice w metropoliach, gminy, powiaty, korporacje, grupy przedsiębiorstw, środowiska zawodowe, partie i stowarzyszenia „sieciowe”, związki zawodowe, media. Jako, że tak funkcjonujące Zatrzaski splatają rozmaite więzi lokalne – są jedynym miejscem, gdzie mamy do czynienia z pełną orientacją w „sprawach” oraz gdzie istnieje realna możliwość „podrasowywania” rzeczywistości, tuszowania jej obrazu, manipulowania danymi, podkreślmy: bezkarnego (w razie „wpadki” ręka rękę myje).

Zatrzask Lokalny jest jedynym namacalnym obszarem politycznym, w którym szary człowiek obcujący z szarą rzeczywistością ma szansę się zorientować, jeśli interesuje go „polityka”, czyli sprawy publiczne. W tym sensie jest esencją życia publicznego, rzutującą na inne „poziomy polityczne”. W dużym skrócie ujmuję to jako hierarchiczną piramidę: mikro-lokalnie funkcjonują kliki, te ogromadzają się w koterie, zaś całość ogarniana i zarządzana jest przez kamaryle: naciskam, że to jest skrót myślowy.

Zatrzask Lokalny – co tu ma rolę kluczową – jest organizacją interpersonalną, opartą na zaufaniu, jakim darzą się współ-decydenci. Określenie Grupa Trzymająca Władzę albo Państwo w Państwie dobrze oddaje tę formułę. Przytoczę tu pełną notkę pedialną na temat „chowu wsobnego”, ze względu na znakomitą wartość opisową dla Zatrzasku Lokalnego.

„Chów wsobny (ang. inbreeding) – inaczej kojarzenie krewniacze, kojarzenie wsobne, hodowla w pokrewieństwie, inbred, incest. Polega na kojarzeniu osobników spokrewnionych ze sobą w stopniu wyższym niż wartość średniego spokrewnienia populacji. Skutkiem inbredu jest wzrost homozygotyczności potomstwa.

W naturalnych populacjach jest zwykle wynikiem zmniejszenia obszaru występowania zwierząt lub podziału większych populacji na mniejsze, izolowane. Chów wsobny w naturze nie jest zjawiskiem korzystnym – często prowadzi do ujawnienia niekorzystnych alleli recesywnych[5] i zmniejszenia się różnorodności genetycznej populacji na skutek przyspieszonego dryfu genetycznego. Ostatnio zjawisko to dotyka nagminnie populacje zwierząt, występujące na obszarach odizolowanych wskutek gospodarczej działalności człowieka. Jednym z wielu gatunków zagrożonych chorobami genetycznymi w wyniku chowu wsobnego jest gepard.

W hodowli zwierząt gospodarskich i domowych (psów, kotów) inbred wykorzystywany jest do utrwalenia cech wybitnego osobnika[1]. Chów wsobny jest również metodą pozyskiwania tzw. czystych linii osobników o dużym stopniu homozygotyczności. Osobniki takie wykorzystywane są w doświadczeniach laboratoryjnych.

Negatywnym następstwem zwiększonej homozygotyczności jest depresja inbredowa, która może objawiać się zmniejszeniem płodności i plenności, zmniejszoną witalnością, odpornością na choroby, wydelikaceniem fenotypu (zmniejszeniem rozmiarów i masy ciała, słabszym kośćcem), zwiększeniem wrażliwości na niekorzystne warunki środowiskowe oraz ogólnym osłabieniem odporności psychicznej.

Inbred nie zwiększa frekwencji niepożądanych genów recesywnych, ale w wyniku wzrostu homozygotyczności dochodzi do ich ujawnienia w fenotypie.

Aby chów wsobny przyniósł oczekiwane rezultaty należy posługiwać się nim rozsądnie, a do hodowli wykorzystywać tylko najlepsze osobniki, sprawdzone pod względem wydajności. Inbredu nie powinni używać hodowcy początkujący, bez znajomości genetycznych podstaw tej metody hodowli.

Depresja outbredowa (ang. Outbreeding depression) − zjawisko gwałtownego obniżenia się kondycji i dostosowania potomstwa dwojga odległych genetycznie rodziców, np. pochodzących z różnych, niewielkich i długo izolowanych populacji. W skrajnych przypadkach zanieczyszczenie puli genowej lokalnej populacji obcym materiałem może doprowadzić do jej wyginięcia[6].

Depresja inbredowa – jest to obniżenie się wigoru osobników powstałych z kojarzenia krewniaczego. Uwidacznia się szczególnie w fenotypie cech o niskiej wartości wskaźnika odziedziczalności i zdolności do adaptacji w nowych warunkach bytowania i spadku odporności na schorzenia. Depresja inbredowa u zwierząt hodowlanych charakteryzuje się obniżoną plennością i płodnością, mniejszą wydajnością, gorszymi przyrostami dobowymi itp.”.

Po takiej dawce cytowanych uczonych uwag trzeba zauważyć, że „odnawianie” Zatrzasku Lokalnego (przysposabianie nowych osób) następuje niemal wyłącznie w formule Hierogamii Politycznej[7]. Współ-decydenci Zatrzasku rekomendują do swojego grona krewnych, przyjaciół, wspólników, za których ręczą, ale z pomocą których też pozycjonują się wewnątrz Zatrzasku, dlatego ten hierogamiczny proces jest powolny, obarczony grą polityczną, bywa zgubny dla samego Zatrzasku i dla spraw przezeń „prowadzonych”. Łatwo jest pojąć, że uruchamiana w ten sposób swoista wymiana elit (przypomnijmy: grupa trzymająca władzę, państwo w państwie, karuzela stanowisk, kuźnia karier, podział budżetu) zachodzi wolniej niż naturalna wymiana pokoleń, czy przetasowania interesów grupowych wewnątrz „domeny” Zatrzasku. To zaś oznacza napięcia, jedyne napięcia polityczne zrozumiałe dla „pospolitego ludu”: młody Kowalski zainwestował w sklepik, a mafia spółdzielcza go grilluje mając wsparcie wójta.

Od elastyczności Zatrzasku (np. umiejętności „gospodarowania” interesami rodzącymi się spontanicznie, oddolnie) – zależy jego trwałość i skuteczność.

Dzisiejsza Polska jest pełna rozmaitych „alchemików politycznych”, którzy przygotowują całkiem nowe mikstury mające rozbić formułę Pentagramu zrzeszającą i porządkującą Zatrzaski Lokalne w konkretny System-Ustrój. Sam też próbuję obalać porządek konstytucyjny zaprowadzony w Polsce: moje mikstury to Ordynacja Sołtysowska, zniesienie Kadencji, instytucja Ławników Ludowych (ombudsmanów), instytucja Dopłaty Trans-lokalnej[8] (mechanizm antymonopolistyczny), itd., itp.