Refleksje 1-majowe
Z wyjątkowym, kronikarsko-statystycznym poczuciem humoru i takąż uczniacką skrupulatnością dzień ten traktuje Wikipedia. Zaczyna od tego, że jest to 121/122 dzień każdego roku wszędzie, gdzie stosuje się kalendarz gregoriański. Imieniny tego dnia obchodzą: Aniela, Asaf, Berta, Briok, Floryna, Izydora, Jakub, Jeremi, Jeremiasz, Józef, Julian, Lubomir, Maja, Orencjusz, Peregryn, Petronela, Tamara i Wiwald.
W poznającej uroki grillowania Polsce jest mnóstwo powodów, aby dzień ten świętować:
- 1576 – Anna Jagiellonka poślubiła na Wawelu Stefana Batorego i została wraz z nim koronowana w katedrze wawelskiej.
- 1846 – oddano do użytku linię kolejową łączącą Szczecin ze Stargardem.
- 1864 – powstanie styczniowe: bitwa pod Zamościem.
- 1892 – Łódź: 70 tysięcy robotników rozpoczęło protesty (tzw. bunt łódzki).
- 1895 – uruchomiono latarnię w Krynicy Morskiej.
- 1928 – ukazał się pierwszy numer Cechu, organu prasowego Związku Mazurów.
- 1941 – Stadion Miejski przy ul. Dolna Wilda w Poznaniu: hitlerowcy uruchomili obóz pracy dla Żydów.
- 1945 – ukazało się pierwsze wydanie czasopisma dla dzieci Świerszczyk.
- 1948 - rozpoczął się pierwszy Wyścig Pokoju.
- 1950 – utworzono Świętokrzyski Park Narodowy.
- 1955 – powstał Zespół Filmowy Kadr.
- 1956 – rozpoczął pracę Telewizyjny Ośrodek Transmisyjny ze stacją nadawczą umieszczoną na Pałacu Kultury i Nauki.
- 1958 – oficjalna prezentacja samochodu dostawczego FSC Żuk (model A 03).
- 1960 – uroczyste otwarcie KWK 1 Maja w Wodzisławiu Śląskim, jednej z najnowocześniejszych kopalń w okresie PRL.
- 1976 – ORP Błyskawica przejął obowiązki muzeum od ORP Burza w Gdyni przy Skwerze Kościuszki.
- 1990 – utworzono parki narodowe: Drawieński i Poleski.
- 1999 – dotychczasowy biskup płocki Zygmunt Kamiński mianowany arcybiskupem metropolitą szczecińsko-kamieńskim.
- 2000 – pierwsze wydania białych tablic rejestracyjnych z flagą Polski na eurobandzie.
- 2001 – Parada Równości, pierwsza parada lesbijek i gejów w Polsce.
- 2004 – Polska dołączyła do Unii Europejskiej.
- 2009 – koncert Deep Purple we Wrocławiu; zespół na Polach Marsowych wykonał m.in. aranżację polskiego hymnu narodowego;
Jeszcze dłuższa jest lista wydarzeń światowych opatrzonych ta datą, a lista postaci wybitnych, choć w większości zapomnianych, które miały czelność tego dnia się urodzić – jest imponująca.
Jako człowiek urodzony dawno temu, nie 1 maja, ale w rocznicę wyzwolenia Kołobrzegu, zapamiętałem sobie imieniny Józefa Rzemieślnika jako Święto Pracy. Tak, tak, za mojego życia było to już święto, parada zwana pochodem bywała uroczysto-wesoła, nawet jeśli chodziło się w niej obowiązkowo.
Na 1 maja Wikipedia w tym samym haśle sygnalizuje pierwsze obchody Święta Pracy w roku 1890-tym. Trudno o większy cynizm. No, to wspomnijmy: Święto wprowadziła w 1889 II Międzynarodówka dla upamiętnienia wydarzeń, które miały miejsce w pierwszych dniach maja 1886 r. w Chicago, w Stanach Zjednoczonych podczas strajku będącego częścią ogólnokrajowej kampanii na rzecz wprowadzenia 8-godzinnego dnia pracy. Na demonstrację związkową dokonały napaści siły policyjne, a z przebiegu wydarzeń wynika, że obie strony były gotowe do konfrontacji. Pośród późniejszych represji wobec ruchu pracowniczego „zapomniano” wyjaśnić, po co policji potrzebna była aż tak radykalna „pacyfikacja” zgromadzenia.
* * *
W dzisiejszym deszczu i plusze nastrój radości i święta nie będzie dominował. Raczej wszyscy skryją się pod parasolami, kapturami i daszkami.
Podczas, gdy jedni będą z platform filipikować przez tuby przeciw kapitalistycznym ciemiężcom, inni będą zastanawiać się, jak to jest, że Święto Robotnicze przeżyło Klasę Robotniczą w Polsce: od lat obserwuję wygibasy uczonych i publicystów, próbujących jakoś zgrabnie zastąpić wyobrażenia fabrycznego, umorusanego jegomościa w stroju roboczym – jakimś innym symbolem: pracownik najemny pojawia się jako najczęstsza metafora. Zatem witamy w gronie ludzi pracy najemnej wszystkich ministrów, urzędników, prezesów korporacji i drobniejszych firm, cały korpus dyrektorów rozmaitych, dyplomatów, dziennikarzy (zwłaszcza tych z lukratywnymi kontraktami oraz współ-właścicieli nośnych mediów), na koniec oficerów wojska, policji i służb specjalnych. Oto przedmiot liryczny wyzysku! Proletariusze wszystkich maści – łączcie się!
Na marginesie tylko dodam, że pojęcie Proletariatu nieodłącznie wiąże się – w politycznej tradycji i w życiu – z pojęciem Wyzysku, czyli ze świadomym korzystaniem, a nawet uruchamianiem instytucji i sytuacji, w których ktoś może „zasłużenie” korzystać z owoców pracy kogoś innego, nawet jeśli ten inny z tego powodu obumiera jako człowiek i jako współtwórca Społecznej Puli Dobrobytu.
O tym nie usłyszymy z tuby 1-majowej. Bo i po co? Przecież chłodzą się napoje w domach, a działki już przygotowane na smakowitego grilla…